مطالعۀ سیر تحول نقش پردازی، اسلوب بافت و رنگ آمیزی در دستبافت های عرب چرپانلو

تیرۀ عشایری عرب چرپانلو، که از روزگار قدیم در قُنقُری و ده بید در منطقۀ فارس ییلاق داشته است و در یکصد سال اخیر به سبب مجاورت با قشقایی ها در سرحد چهاردانگه به طایفۀ شش بلوکی از ایل قشقایی پیوسته، دارای سنت فرش بافی منحصربه فردی است. این مقاله با استفاده از روش تحقیق توصیفی ـ تحلیلی و گردآوری اطلاعات ترکیبی، کتابخانه ای و میدانی سیر تحول دستبافت های عرب چرپانلو را مورد تدقیق قرار داده است و بر آن بوده تا طرح و نقش دوره های مختلف این دستبافت ها را مطالعه کند. نتایج این جستار حاکی از آن بود که بافندگان عرب چرپانلو در دستبافت های خویش، که همه به نقش اَشکالی است، شاهد چهار دورۀ به نسبت متمایز بوده اند: 1. پیش از سدۀ دوازدهم هجری که در زیر لوای ایل عرب در قُنقُری گذران زندگی می کرده اند و سنت های فرش بافی ایل عرب مانند گرۀ متقارن شمارۀ 1 و شیوۀ رنگ آمیزی تیره اندر تیره را به تمام و کمال در بافته های خویش به کار می بسته اند. 2. محدودۀ زمانی سدۀ دوازدهم تا نیمۀ سیزدهم هجری که تحت تأثیر همجواری با قشقایی ها به استفاده از نقوش قشقایی تبار روی آورده اند. 3. دوره ۀ گذار در حدود نیمۀ سد ۀ سیزدهم هجری که در آن زمان به ایل قشقایی پیوسته و این مهم تأثیرات متقابلی را در پی داشته است. مهم ترین ویژگی این دوره افزایش ویژگی های قشقایی تبار در میان بافندگان عرب چرپانلوست. 4. نود سال اخیر که دستبافت های این دوره در این جستار به «چرپانلو ـ قشقایی» شناخته شده است و طی آن سنت فرش بافی جدیدی بر پایۀ اختلاط سنت های کهنه و نو در بین بافندگان عرب چرپانلو شکل گرفته است.